مقایسه صفات مورفوفیزیولوژیک ریشه و شاخساره ارقام قدیم و جدید جو(hordeum vulgare l.)

به منظور مقایسه صفات مورفوفیزیولوژیک ریشه و شاخساره ارقام قدیمی و جدید جو در سال 1390 آزمایشی در دو بخش آزمایشگاه و گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. آزمایش درقالب طرح کاملأ تصادفی با سه تکرار و هشت تیمار بود که تیمار ها شامل چهار رقم جدید جو (نصرت، یوسف، فجر30 و نیک) و چهار رقم قدیمی (ریحان، کویر، زرجو، والفجر) بودند. درگلخانه کشت در تیوپهای پلاستیکی حاوی شن شسته شده انجام شد و نمونه گیری از تیمار ها در چهار مرحله به صورت تخریبی انجام گرفت. بدین صورت که در هر مرحله بعد از خروج و شستشوی کامل ریشه ها از بستر شن شاخص های ریشه اندازه گیری شدند. سپس صفات مرتبط با شاخساره و شاخص های عملکرد و اجزای عملکرد مورد بررسی قرار گرفتند. در آزمایشگاه نیز تست جوانه زنی ارقام انجام شد و پارامترهای مرتبط با جوانه زنی اندازه گیری و ثبت شدند. نتایج نشان داد که هم در آزمایشگاه و هم در گلخانه ارقام جدید نسبت به ارقام قدیمی برتری داشتند و ارقام جدید در اکثر صفات اندازه گیری شده بخصوص صفاتی که با عملکرد و اجزای آن همبستگی مثبت داشتند موفق تر از ارقام قدیمی عمل کردند. ارقام جدید دوره زایشی طولانی تر و طول دوره رویشی کوتاهتری داشتند. پارامترهای شاخساره ارقام جدید، سطح برگ و وزن خشک برگ بیشتر و طول ساقه و وزن خشک ساقه کمتری داشتند. در بین پارامترهای ریشه، مجموع طول ریشه ، وزن خشک ریشه ، سطح، قطر و حجم ریشه بیشتری داشتند اما طول ریشه اصلی آنها کمتر از ارقام قدیمی بود. در مرحله آزمایشگاهی درصد و سرعت جوانه زنی بالاتر و همچنین طول و وزن خشک ریشه چه بیشتری داشتند و بالعکس نسبت به ارقام قدیمی میانگین زمان جوانه زنی کمتری را به خود اختصاص دادند. همچنین در بین تمام صفات عملکرد و اجزای عملکرد، ارقام جدید بهتر عمل کردند. درنهایت از بین ارقام جدید نیک به دلیل برتری یافتن در اکثر صفات به عنوان بهترین رقم و زرجو از بین ارقام قدیمی به عنوان ضعیف ترین رقم معرفی شدند. واژگان کلیدی: جو، جوانه زنی، ریشه، شاخساره، عملکرد